Συνέντευξη με τη λογοτέχνιδα Αργυρώ Αγγελίνα-Ζωγράφου - ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ

Ο «ΚΕΦΑΛΟΣ - Το Λογοτεχνικό Περιοδικό της Κεφαλονιάς» έχει ξεκινήσει μία νέα δράση με τίτλο: «ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ» (ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ 4ο ΤΟΜΟ γίνονται δεκτές έως τις 31/12/2020 - ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ: ΕΔΩ) και προσκαλεί όλους τους Λογοτέχνες, Ποιητές και Συγγραφείς να συμμετάσχουν σ' αυτήν. Σκοπός της εν λόγω δράσης είναι η προβολή μέσω αφιερωμάτων και συνεντεύξεων των σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών, Ποιητών και Συγγραφέων, είτε έχουν εκδώσει κάποιο βιβλίο είτε όχι και η δημιουργία του τέταρτου τόμου της «Εγκυκλοπαίδειας των Σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών», η οποία έχει συσταθεί σε μία ανεξάρτητη ιστοσελίδα με τη μορφή ηλεκτρονικών τόμων και την έκδοση δωρεάν e-book.

Στη σημερινή μας παρουσίαση στα πλαίσια της δράσης: «ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ», θα σας παρουσιάσουμε τη λογοτέχνιδα, Αργυρώ Αγγελίνα-Ζωγράφου, η οποία συμμετέχει στην «Εγκυκλοπαίδεια Σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών» και απάντησε στις ερωτήσεις του Δημοσιογράφου, Λογοτέχνη και Εκδότη του Περιοδικού Κέφαλος, κ. Πλούταρχου Πάστρα, για το λογοτεχνικό της έργο, τα βιβλία και τη λογοτεχνία. 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΓΥΡΩ ΑΓΓΕΛΙΝΑ-ΖΩΓΡΑΦΟΥ

1. Αν έπρεπε να δώσετε έναν ορισμό για τη λογοτεχνία, ποιος θα ήταν αυτός;

Είναι φάρος πολιτισμού, καταστάλαγμα αλήθειας περασμένο από το τουλουπάνι της καθημερινότητας.

2. Τι μπορεί να προσφέρει η λογοτεχνία στο σύγχρονο άνθρωπο;

Θα απαντήσω μ’ έναν στίχο απ’ το ποίημα μου «Η θυσία του ποιητή»: «Δυο φορές να διαβαίνετε τη ζωή, η μια  δώρο του  ποιητή ας είναι».

3. Η ποίηση στις ημέρες μας δεν έχει τη θέση που κατείχε παλαιότερα. Για ποιο λόγο πιστεύετε πως συμβαίνει αυτό και πως θεωρείτε ότι θα είναι το μέλλον της;

Όταν βγήκαμε απ’ την τρομοκρατία της ομοιοκαταληξίας, πέσαμε στην ξέρα της αφαιρετικότητας. Θεωρώ ότι στο μέλλον πληγές θα γιατρεύουμε.

4. Και τώρα μία δύσκολη ερώτηση. Τι σημαίνει για σας ποίηση;

Κατακερματισμός αυτογνωσίας.

5. Πότε ξεκινήσατε ν’ ασχολείστε με την τέχνη του λόγου και ποιος ήταν ο λόγος που σας παρότρυνε;

Όταν ξεχείλισε η ψυχή και με το περίσσευμα μεγάλωσα τα βασιλικά στο παρτέρι μου.

6. Ποια είναι η πηγή της έμπνευσής σας; 

Η ταπεινή συνήθεια της φύσης να αναγεννά την επόμενη άνοιξη το αγριολούλουδο που χάθηκε.

7. Με ποιο λογοτεχνικό είδος ασχολείστε περισσότερο;

Με την ποίηση.

8. Μιλήστε μας για το λογοτεχνικό σας έργο.

Το λογοτεχνικό μου έργο αποτελείται από το μυθιστόρημα «Το δυσλεκτικό βραχιόλι του Μάρτη» εκδόσεις Θερμαϊκός, το παραμύθι «Ο ξένος των Χριστουγέννων» και την ποιητική συλλογή «Ανισόπεδες σκέψεις» και τα δύο από εκδόσεις Φίλντισι. Το ταξίδι συνεχίζεται…

9. Πείτε μας λίγα λόγια για το τελευταίο σας βιβλίο που έχει τίτλο: «ΑΝΙΣΟΠΕΔΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ», εκδόσεις Φίλντισι. . 

Ασπρόρουχα μνήμης είναι, νωπά τινάγματα του νου, απλώματα σκέψης, μετέωρα φτερουγίσματα μικρών πελαργών,  αλήθειες και ψέματα, άνισες μάχες που μ’ έστησαν όρθια. 

12.  Πως είναι η ζωή ενός λογοτέχνη στα χρόνια της κρίσης;

Ο ήλιος γεμίζει καθημερινά με  κέρματα το κρυστάλλινο μπολ, αντιφεγγίζοντας στα στρογγυλά ταγιαρίσματά του. Σ’ αυτόν εξομολογούμε τις ελλείψεις μου χωρίς να ντρέπομαι.

13. Πως θα χαρακτηρίζατε τη λογοτεχνική παραγωγή σήμερα;

Μαζική.

14. Ποιο θεωρείτε πως είναι το μυστικό της επιτυχίας ενός Best Seller;

Η γαλήνη, το μυστήριο και τέλος η έκπληξη.

15. Αν έπρεπε να επιλέξετε ανάμεσα στο έντυπο ή στο ηλεκτρονικό βιβλίο, εσείς ποιο θα επιλέγατε; 

Το έντυπο.

16.  Ποια συμβουλή θα δίνατε σ’ ένα νέο λογοτέχνη;

Ας συνομιλήσει με τις αντοχές του.

17. Τώρα ας περάσουμε στην πλευρά του αναγνώστη. Ποιο είναι το τελευταίο βιβλίο που διαβάσατε;

Διαβάζω βιβλία νέων συγγραφέων, κυρίως ποιητών. Δεν θεωρώ σωστό να αναφέρω ονόματα.

18. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;

Ν. Καζαντζάκης, Τεύκρος Ανθίας και πολλοί άλλοι.

19. Ποια είναι τ’ αγαπημένα σας βιβλία;

Ό,τι αφορά ανθρωπιστικά και κοινωνικά θέματα, σφυγμομετρώ έτσι την ανθρώπινη ευαισθησία.

20. Τελευταία ερώτηση. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια στο χώρο της λογοτεχνίας;

Παιχνίδια με λέξεις και σημεία στίξης.

*     *     *

ΙΔΙΑ ΔΑΚΡΥΑ
(της Αργυρώς Αγγελίνα-Ζωγράφου)

Δυο φορές δείλιασες στη ζωή.
Την πρώτη χαμένη στη δίνη του τριαντάφυλλου,
η δροσιά του σ’ έσωσε.
Τη δεύτερη χωρίς αθιβολή παραδόθηκες, 
ο Θεός να σε κρίνει.

Ανθισμένες νεραντζιές σε συνέφεραν
στης Αθήνας πολυσύχναστο δρόμο.
Περαστικοί σ’ έδειχναν,
δότρια δακρύων σε προσφωνούσαν.

Απέραντος κόσμος, αλλιώτικοι άνθρωποι,

ίδια τα δάκρυα της λύτρωσης!

ΜΕΝΕΞΙΑ ΚΟΡΗ
(της Αργυρώς Αγγελίνα-Ζωγράφου)

Πλοία, 
άσπρα φτερά Αρχαγγέλων σε κύματα λάγνα,
τα παλικάρια τους καμώματα σκαρφίζονται
στις προσταγές της μάγισσας πρώτα να βγούνε,
να ξεκλειδώσουν τις κυψέλες των ματιών 
της μενεξιάς κόρης της,
το μέλι να ρουφήξουν.
Στα κοφτερά της νύχια σκαρφάλωσαν
της αμαρτίας τη γνώση να κατακτήσουν. 
Σε πέτρινο κάμπο τα ’ριξε
άθλους τέλειωσαν 
κι όταν επέστρεφαν,
τις μέλισσες να ψυχορραγούν στη θάλασσα αντάμωσαν, 
την αλμύρα της πόθησαν.
Ότι πλάνταξε η κόρη 
να τους μηνύσουν λησμόνησαν.

ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
(της Αργυρώς Αγγελίνα-Ζωγράφου)

«Διαμπερές με παράθυρο προς ανατολάς και δυσμάς!» Αυτά τα προσόντα λάνσαρε η προηγούμενη ιδιοκτήτρια, φιλόλογος γαλλικών, για να μου πουλήσει το διαμέρισμά της στα Άνω Πατήσια. Μ’ έπεισε με τη σιγουριά και την ευγένεια των λόγων της. Το αγόρασα χωρίς να ψάξω κάτι καλύτερο, πουλώντας το πατρικό μου στην επαρχία. 

Η απόφασή μου συνειδητή να εκμεταλλευτώ την αξία του ήλιου, όσο εκείνος επιλέγει να εισορμά από το προς ανατολάς παράθυρο και διαμέσου του δυτικού να πηδά στην βεράντα των απέναντι χωρίς απώλειες. Μη φανταστείτε ότι πληρώνει διόδια, πατσίζουμε σε ποιότητα ζωής. Χουχουλιάρικα απογεύματα, ζεστά κλινοσκεπάσματα, λιγότερα κρυολογήματα. Ατενίζω μέχρι αργά από το προς δυσμάς παράθυρο την παλέτα της αμφιλύκης. Σαν συγγραφέας νοιάζομαι για τη μοίρα των ηρώων μου. Κάποτε τα μάτια εμπόδισαν τα βήματα να τολμήσουν, τώρα πια δεν επιτρέπει το μυαλό της καρδιάς το παράτολμο, γι’ αυτό τους χαρίζω απογόνους και θυμώνω με το εαυτό μου γιατί απέμεινα μόνη. Αφυδατώνω τον χρόνο στοιχειώνοντάς τον στα χαρτιά. Κρατώ έτσι τις στιγμές των ηρώων μου ζωντανές, διαφορετικά θα τις ποδοπατούσε με τα ατσάλινα πόδια του. Καταδύομαι μ’ απόκοσμα υποβρύχια του νου, να προστατέψω τους έρωτες και τα πάθη τους, τα χτυποκάρδια και τους φόβους. Στο μικρό μπαλκόνι της κουζίνας προσγειώνω αεροπλάνα, καθελκύω βαπόρια, δρομολογώ λεωφορεία. Για τα ταξίδια της ψυχής μου δανείζομαι τα καλοκαμωμένα κορμιά των ηρώων μου. Εκμεταλλεύομαι τη νιότη ή τα γηρατειά τους, τα ελαττώματα και τα προτερήματά τους. Εφορμώ στα φωτισμένα παράθυρα, διεισδύω στις σκοτεινές σκέψεις τους, ανασύρω τις χαμένες Ατλαντίδες τού νου τους και εξερευνώ τα άδηλα και τα κρύφια της φαντασίας τους με αντάλλαγμα την αθανασία. 

Στο ίδιο παγκάκι θεατής εδώ και σαράντα χρόνια έζησα το θαύμα της αλλαγής των αιώνων και συμφιλιώθηκα με τη αλήθεια του χρόνου: «νυχτώνει για να ξημερώσει». Ανοίγοντας την παλιά σαρακοφαγωμένη τρίφυλλη ντουλάπα μου, κάτι ξεθωριασμένα αθλητικά στο βάθος της μου θυμίζουν τους νεανικούς μου βιορυθμούς. Το ξυπνητήρι, άλαλο από τότε που του δόθηκε το καίριο χτύπημα, περιμένει υπομονετικά να μου πει με τους δείκτες καλημέρα στη νοηματική. Η εξοχή της νιότης μου αναβιώνει στο νεροχύτη με τα χρώματα των λαχανικών και των φρούτων που αντιστοιχούν σε κάθε μια εποχή. Τις χαιρετίζω όλες ψιθυρίζοντας τις χάρες τους και υμνώντας τις προσφορές τους. Φράουλες της πλανεύτρας άνοιξης, ντομάτες του μεθυστικού καλοκαιριού, σταφύλια του ελκυστικού φθινόπωρου, πορτοκάλια του απρόβλεπτου χειμώνα! Όλα χορηγία του μανάβη, φανατικού αναγνώστη των βιβλίων μου. Νοερά μυρίζω τα ζουμπούλια στα χέρια τού μετανάστη στο φανάρι του δρόμου, όταν πηγαινοέρχεται στα τζάμια των αυτοκίνητων με καινούρια ματσάκια. 

Τα πόδια ριζώνουν σαν πατούν ώρες στο πάτωμα και τα χέρια υποχωρούν στην πάλη για τις ανάγκες της καθημερινότητας. Με δυσκολία τα λιπόσαρκα, τρεμάμενα δάχτυλά μου τραβούν τα βαριά βιβλία της βιβλιοθήκης. Για να μην ξεχνώ λέξεις τρυφερές και οικείες, υιοθέτησα με χαρά τη μάινα του φοιτητή από το διπλανό διαμέρισμα, όταν μου το πρότεινε, λόγω της ευκαιρίας που του δόθηκε για περαιτέρω σπουδές στο εξωτερικό. Της μιλάω τρυφερά, την κανακεύω. Θα μου πείτε ότι αυτή δεν κελαηδά, κράζει. Με ξυπνάει, όμως, μου θυμίζει ότι πεινάμε, διψάμε, καθαρίζουμε. Την ονόμασα Περιμένη, επειδή κάθε φορά κάτι περιμένουμε η μια απ’ την άλλη. Τοποθέτησα ρόδες σ’ ένα τραπέζι και εναπόθεσα το μεγάλο κλουβί της, ώστε να το μεταφέρω με ευκολία μπροστά στα παράθυρα. Έσωσε την υπερηφάνεια μου, αφού κάπως έτσι αντικατέστησα το πι που πρόδιδε την ανημποριά μου. Μαζί ατενίζουμε τη δύση, κλείνοντας σιωπηλά το επόμενο ραντεβού συνοδεία της ξέπνοης φόρας του τελευταίου τρόλεϊ στην ασίγαστη βιάση της Πατησίων…

Στα διαμερίσματα της πρωτεύουσας η νοσταλγία «ακούγεται» εντονότερα μέσα στη μοναξιά. Όταν ξεχειλίζει, βάζω στο πικάπ το βινύλιο με την 40η Συμφωνία του Μότσαρτ. Σαν τελειώνει η μουσική, μαζεύω τα θρύψαλα του γυάλινου τοίχου που με χωρίζει απ’ τους αγαπημένους μου. Τα αγγίζω τόσο προσεκτικά ώστε δεν κόβομαι, δε ματώνω, μόνο γλυκασμούς ανασαίνω. Όσο, όμως, ο καιρός ξεθωριάζει μπροστά στον καταρράκτη των ματιών μου, αφαιρούμαι και δεν ψάχνω τον μελωδικό δίσκο, απλά η γλώσσα πάλλεται στις αγαπημένες νότες, σαν να γεύομαι γλυκό κουταλιού βύσσινο, με το οποίο κάποτε κατάφερνα να μαγεύω τους φίλους μου. 

Συχνά καβαλώ το υπερηχητικό μονοθέσιο του μυαλού, τη σκέψη, για να μεταφερθώ στη γενέτειρα. Το σπίτι των γονιών μου ήταν δίπατο και καλά ασβεστωμένο. Ο πίσω τοίχος ψηλός, απέριττος ανοιχτός στην αντηλιά της δύσης, ζεσταινόταν όπως τα χέρια μας στο τζάκι. Τα βράδια μεταλλασσόταν σε θέατρο σκιών με βοηθό το γλυκό μαγεμένο φως της νυχτερινής λάμπας, πάνω στη ψηλή ξύλινη κολώνα του χωμάτινου δρόμου. Πρωταγωνιστές οι περαστικοί και τα παιδιά που παίζαμε μέχρι αργά, παριστάνοντας τις ζωές των μεγάλων. Επιστρέφοντας απ’ το θερινό σινεμά, καθυστερούσαμε χαζεύοντας τον καταραμένο όφη στον μπερντέ του πλανευτή τοίχου. Δανειζόταν το κλαδί της απέναντι λυγαριάς που είχε ξεσύρει και με το ελαφρύ αεράκι σερνόταν η σκιά του πάνω στον χοντρό άσπρο σοβά. Προσπαθούσε να μας πείσει ότι οι δικές του προβολές ήταν πιο καθαρές και τρομακτικές απ’ αυτές του σύγχρονου κινηματογράφου. Είχε πεισθεί η φαντασία μας ότι ο τοίχος είχε μεταφυσικές ιδιότητες. Στο μικρό φεγγιτάκι ψηλά στα κεραμίδια κατοικούσε η Ραπουνζέλ. Όταν ησύχαζαν όλοι, έριχνε σκάλα τα μαλλιά της. Μπορεί κι η Χιονάτη να περίμενε να φανεί η σκόνη του αλόγου με καβαλάρη τον πρίγκιπα που την έψαχνε παντού. Οι μακρόστενες σκιές του δρόμου μαζί με τις κοντόχοντρες του τοίχου ήταν οι ατρόμητοι φύλακες της γειτονιάς. Για πολλά χρόνια περιπολούσαν το γητεμένο μέρος. Από δω ξεκινούσε και το μακρύ μονοπάτι, το οποίο χανόταν στον απέραντο κάμπο μας. Τους έδινε έτσι την ευκαιρία να εξαφανίζονται και να κρύβονται πριν το πρώτο φως του ήλιου στα άγανα των χρυσών σταχιών. 

Μ’ αυτές τις θύμισες ζω μέχρι σήμερα στο ίδιο πέρασμα με τον ήλιο της ζωής μου. 

Ο γαλαντόμος πυροκέφαλος γέμισε άλλη μια φορά το κρυστάλλινο μπολ με κέρματα, αντιφεγγίζοντας στα στρογγυλά ταγιαρίσματά του. Είναι ο μόνος που γνωρίζει τις ανάγκες μου. Σ’ αυτόν εξομολογούμαι τις ελλείψεις μου χωρίς να ντρέπομαι. Έχω ενταχθεί πλήρως στο σύστημα της λιτότητας. Είναι δύσκολο να συγκρουστώ τώρα, δεν το διδάχτηκα στο παρελθόν. Η μάινα, όμως, διαμαρτύρεται έντονα, με μαλώνει για περισσότερα φρούτα. Ίσως κάποια στιγμή ξεσηκωθούμε ν’ ακολουθήσουμε καμιά πορεία στην Πατησίων, τσουλώντας το κλουβί της στο δρόμο και κραυγάζοντας στ’ αφτιά όσων μας στερούν τα αγαθά απ’ το τραπέζι μας:

«Φτάνει πια, ας ξεκινήσει η καινούρια μέρα της αντιστροφής!»

Φεβρουάριος, αχάραγα, ξύπνησα κάθιδρη. Η πόλη ήταν έρημη και τα φώτα καλύπτονταν από την φαιά καταχνιά του πρωινού. Έφερα στο μυαλό τον εφιάλτη που με αναστάτωσε. Μια αλλόκοτη σκιά ξεδιπλωνόταν στον τοίχο του πατρικού. 

«Έλα κοντά μας, στον παράδεισο περνάμε καλύτερα…»

«Δεν προλαβαίνω, αυτός ο μήνας έχει δυο μέρες λιγότερες.»

Με πήραν τα γέλια. Φοβάμαι το θάνατο όπως όλοι οι γέροι και ξεγλιστρώ με παιδιάστικες, αστείες δικαιολογίες, ενώ τα σημάδια από τα ερωτικά χάδια του στο σώμα μου, προδίδουν τη σχέση μας. Έμπλεξα τα πονεμένα δάχτυλα στα κάγκελα του κλουβιού και το τράβηξα προς το μέρος μου. Είχα ανάγκη τη ζωντανή παρουσία της συντροφιάς μου. Γλίστρησε το κάλυμμα που το σκεπάζω και το μαύρο πουλί με πλησίασε. Άρχισα να το ζεσταίνω με το χνώτο μου. Η ελπίδα της ζωής μου έχει το χρώμα του και η βροντερή, άκομψη κραυγή του στο άκαιρο ξύπνημα, μου έφερε στο νου τον πίνακα του Μουνκ στη γέφυρα των στεναγμών πάνω απ’ το φιορδ. Την ανθρώπινη «Κραυγή». Όλος ο κόσμος ακροβατεί στο σχοινί του ίδιου πόνου από την Αθήνα μέχρι το Όσλο και τα δάκρυα της λύτρωσης, ολόιδια κι αυτά, κρέμονται σταλακτίτες σ’ ολάκερη την ανθρωπότητα. 

Είμαστε μόνοι πίσω από το κλειστό παράθυρο του κόσμου, μέχρι αυτό ν’ ανοίξει στον ήλιο απ’ το δικό μας χέρι. 

*     *     *

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΓΥΡΩΣ ΑΓΓΕΛΙΝΑ-ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Η Αργυρώ Αγγελίνα- Ζωγράφου γεννήθηκε στη Λιβαδειά το 1956. Το πρώτο της μυθιστόρημα, «Το Δυσλεκτικό Βραχιόλι του Μάρτη», κυκλοφόρησε το 2016 από τις εκδόσεις Θερμαϊκός και είναι βασισμένο σε προσωπικά της βιώματα. Έχει εκδώσει το παραμύθι «Ο ξένος των Χριστουγέννων», από τις εκδόσεις Φίλντισι το 2018. Η πρώτη της ποιητική συλλογή, «Ανισόπεδες σκέψεις», εκδόθηκε το καλοκαίρι του 2019. Συμμετέχει με ποιήματά της στην συλλογική έκδοση «20 Σύγχρονοι Έλληνες Ποιητές» των εκδόσεων Δρόμων (έκδοση 2019). Έχει παρουσιάσει αρκετές φορές ανέκδοτα διηγήματα, παραμύθια και ποιήματα της σε εκδηλώσεις για παιδιά (ανάγνωση, εργαστήρια δημιουργικότητας) στην Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λιβαδειάς και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. Έχει παρουσιάσει παραμύθια της σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες σε εκδηλώσεις για ανάγνωση βιβλίων σε βιβλιοπωλεία στην Αθήνα. Έχει συμμετάσχει ως εθελόντρια στην Εκστρατεία Ανάγνωσης και Δημιουργικότητας 2017 της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, με τίτλο “Περιπέτειες από σημείο σε σημείο” στην ενότητα «Ένα εργαστήριο για τη Χιονάτη και τα σημεία με τον τρόπο της Warja Lavater». Συμμετείχε σε σεμινάρια Δημιουργικής Γραφής, όπου ολοκλήρωσε σειρά διηγημάτων με θέμα την Έρκυνα το ποτάμι της Λιβαδειάς.