Συνέντευξη με τη λογοτέχνιδα Αρτέμιδα Παπανδρέου - ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ

 

Ο «ΚΕΦΑΛΟΣ - Το Λογοτεχνικό Περιοδικό της Κεφαλονιάς» έχει ξεκινήσει μία νέα δράση με τίτλο: «ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ» (ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ 4ο ΤΟΜΟ γίνονται δεκτές έως τις 31/12/2020 - ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ: ΕΔΩ) και προσκαλεί όλους τους Λογοτέχνες, Ποιητές και Συγγραφείς να συμμετάσχουν σ' αυτήν. Σκοπός της εν λόγω δράσης είναι η προβολή μέσω αφιερωμάτων και συνεντεύξεων των σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών, Ποιητών και Συγγραφέων, είτε έχουν εκδώσει κάποιο βιβλίο είτε όχι και η δημιουργία του τέταρτου τόμου της «Εγκυκλοπαίδειας των Σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών», η οποία έχει συσταθεί σε μία ανεξάρτητη ιστοσελίδα με τη μορφή ηλεκτρονικών τόμων και την έκδοση δωρεάν e-book.

Στη σημερινή μας παρουσίαση στα πλαίσια της δράσης: «ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ», θα σας παρουσιάσουμε τη λογοτέχνιδα, Αρτέμιδα Παπανδρέου, η οποία συμμετέχει στην «Εγκυκλοπαίδεια Σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών» και απάντησε στις ερωτήσεις του Δημοσιογράφου, Λογοτέχνη και Εκδότη του Περιοδικού Κέφαλος, κ. Πλούταρχου Πάστρα, για το λογοτεχνικό της έργο, τα βιβλία και τη λογοτεχνία. 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΤΕΜΙΔΑ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ

1. Αν έπρεπε να δώσετε έναν ορισμό για τη λογοτεχνία, ποιος θα ήταν αυτός;

Η λογοτεχνία είναι το ανώτατο «ευ ζην» του ανθρώπου. Είναι το αέρινο πέταγμα του νου στην ουράνια σφαίρα της ευγένειας και της ποιότητας. Είναι η αμβροσία της ψυχής.

2. Τι μπορεί να προσφέρει η λογοτεχνία στο σύγχρονο άνθρωπο;

Διαβάζοντας κάποιος, επί σειρά ετών, λογοτεχνικά βιβλία είναι πολλαπλά κερδισμένος, καθώς η ψυχή του γεμίζει όλα τα στεγανά της από γαλήνη, από ηθική, από αξίες, από συναισθήματα που επεξεργάζονται στον νου και  μεταγγίζονται σε κείνη, (ψυχή) μετατρέποντάς τον σε καλύτερο άνθρωπο. Του χαρίζουν καλλιέργεια στο λόγο είτε τον γραπτό, είτε ακόμη και τον προφορικό, καθώς βελτιώνεται διαρκώς μέσα από την συνεχή επαφή του με την λογοτεχνία.

3. Η ποίηση στις ημέρες μας δεν έχει τη θέση που κατείχε παλαιότερα. Για ποιο λόγο πιστεύετε πως συμβαίνει αυτό και πως θεωρείτε ότι θα είναι το μέλλον της;

Ζούμε σε μια γρήγορη εποχή όπου όλα αλλάζουν δραματικά. Βιώνουμε το ζενίθ της τεχνολογίας και των τεχνοκρατών. Η εποχή μας βρίθει ρεαλισμού και ωμότητας. Και η ποίηση, ως επί το πλείστον, στηρίζεται σε ρομαντικούς νόες, σε εκλεπτυσμένες ανθρώπινες φύσεις, σε ευγένεια και ανωτερότητα. Σήμερα αυτοί οι άνθρωποι, οι ανώτεροι κατ’ εμέ, αποτελούν μειοψηφία και δεν αντιμετωπίζονται όπως τους αξίζει από την μεγαλύτερη μερίδα του κόσμου. Κι αυτό γιατί μαζί με την εξέλιξη της εποχής μας κάποιοι έχασαν και την ηθική τους, όπως επίσης και την ευγένεια. 

Μα πώς να γράψει  κάποιος ποίηση εάν δεν κατακλύζεται από ωραία συναισθήματα, αν δεν βλέπει την ομορφιά του κόσμου στα απλά, αν δεν ριγεί από συναίσθημα στο βελουδένιο άγγιγμα ενός ρόδου, αν δεν αφήνει το βλέμμα ν’ αρμενίσει πάνω από το γαλάζιο της θάλασσας…;

 Η ευτυχία κρύβεται στα απλά και καθημερινά. Και η ποίηση είναι η αποτύπωση των συναισθημάτων της ψυχής μέσα από τον νου και το μολύβι. Μα πρέπει να νιώσει κάποιος για να γράψει… 

Πολύ φοβάμαι πως σε μερικά χρόνια ελάχιστοι θα γράφουν ποίηση κι ακόμη λιγότεροι θα διαβάζουν. Εκτός κι αν, από την τρυφερή ηλικία των χρόνων του Δημοτικού σχολειού, κάποιοι φωτισμένοι δάσκαλοι, μέσα από καθαρά ψυχαγωγική διάθεση, δημιουργήσουν την ανάγκη στους λιλιπούτειους μαθητές για εκτόνωση μέσα από την δημιουργική γραφή ποίησης και την ανάγνωσή της. Έτσι, ίσως, η δεξαμενή που αδειάζει καθημερινά να γεμίσει ξανά με φρέσκο ποιητικό «αίμα.»

 

4. Και τώρα μία δύσκολη ερώτηση. Τι σημαίνει για σας ποίηση;

Ποίηση, για μένα, είναι ένα ξαλάφρωμα της ψυχής που έχει μπουκώσει. Ένα ξεχείλωμα συναισθημάτων που αποζητούν να αποτυπωθούν στο χαρτί απ’ το μολύβι, όπου το χέρι γράφει μηχανικά οδηγούμενο από την ένταση της στιγμής.

5. Πότε ξεκινήσατε ν’ ασχολείστε με την τέχνη του λόγου και ποιος ήταν ο λόγος που σας παρότρυνε;

Η οικογένειά μου έχει παράδοση στην λογοτεχνία. Είμαι ανεψιά του βραβευμένου λογοτέχνη Νίκου Παπανδρέου, αδερφού του πατέρα μου, που έφυγε νωρίς. Έτσι το χάρισμα, αυτή η ευλογία της γραφής, πέρασε στη φλέβα από την γέννησή μου. Μέχρι την εφηβεία μου έγραφα διηγήματα και εκθέσεις που έχαιραν του επαίνου των καθηγητών μου. Όταν με ρωτούσαν τι ήθελα να γίνω σαν μεγαλώσω η απάντηση ήταν αφοπλιστική. Συγγραφέας. Όμως το όνειρο της νιότης μου κάπου ξεχάστηκε, κάπου αποκοιμήθηκε για χρόνια πολλά στο μαξιλάρι μου σκεπασμένο με φροντίδες ενός γάμου, μιας επιχείρησης και δυο μικρών παιδιών, ώσπου πριν δέκα περίπου χρόνια, σε μια έκθεση ζωγραφικής, μου ζητήθηκε από τον ζωγράφο να γράψω δυο λόγια στο βιβλίο επισκεπτών. Και πήρα το στυλό στο χέρι. Και άνοιξε δειλά το, ερμητικά ως τότε κλειστό, συρτάρι του μυαλού γράφοντας κάτι πολύ όμορφο. Κάτι που με έκανε να φύγω τρέχοντας για το σπίτι και ν’ ανοίξω ένα τετράδιο… Δεν σταμάτησα από τότε να γράφω…

6. Γιατί γράφετε;

Η συγγραφή είναι το μόνιμα ορθάνοιχτο παραθύρι μου στην ευτυχία. Μέσα από αυτή τη διαδικασία νιώθω πως έχω ανακαλύψει τον απόλυτο σκοπό της ύπαρξής μου, πως ολοκληρώνομαι σαν άνθρωπος και ως σκεπτόμενο ον. Είναι ο δρόμος διαφυγής μου από προβλήματα και σκοτούρες, είναι ο μικρός παράδεισός μου στη γη και το χαμόγελο της χαράς στα μάτια.

7. Ποια είναι η πηγή της έμπνευσής σας; 

Πηγή της έμπνευσής μου είναι η ευτυχία. Η αίσθηση πως τα στεγανά της ψυχής μου είναι πλημμυρισμένα από κείνη μου δημιουργούν την ανάγκη να γράψω, να εκφραστώ, να δημιουργήσω, να γίνω ένας μικρός θεός και να ορίσω τύχες και ζωές ηρώων στο χαρτί…

8. Με ποιο λογοτεχνικό είδος ασχολείστε περισσότερο;

Ασχολούμαι περισσότερο με τον πεζό λόγο, με την συγγραφή μυθιστορημάτων. Θαρρώ μου ταιριάζει απόλυτα αυτό το είδος της λογοτεχνίας. Είναι ένας ωραίος τρόπος να εξωτερικεύσω συναισθήματα και να περάσω μηνύματα στον αναγνώστη.

9. Μιλήστε μας για το λογοτεχνικό σας έργο.

Όπως σας έγραψα σε προηγούμενη ερώτησή σας αγαπώ την πεζογραφία. Άλλωστε έτσι ξεκίνησα. Στο ενεργητικό μου μετρώ μερικά διηγήματα, τρία μυθιστορήματα, που έχουν εκδοθεί και κυκλοφορούν με επιτυχία και ελάχιστα ποιήματα. Ή μάλλον καλύτερα, απόπειρες ποιημάτων. Δεν τολμώ να μιλήσω για ποίηση, γιατί είναι κάτι που γεννήθηκε μόλις την προηγούμενη άνοιξη, μέσα από το σφίξιμο της ψυχής από τον εγκλεισμό και τον βομβαρδισμό των ΜΜΕ για τον ιό της κορώνας. 

Το λογοτεχνικό μου έργο λοιπόν αποτελείται από το « Πηλιορείτικο Γαϊτανάκι» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις  «Μολύβι» τον Νοέμβριο του 2016 και ήταν το πρώτο μου βιβλίο. Αριθμεί 604 σελίδες και αποτελεί έναν φόρο τιμής στην μνήμη των προγόνων μας, που όντας απλοϊκοί άνθρωποι της καθημερινότητας, κατόρθωσαν να περάσουν μέσα από την φωτιά των πολέμων και των κακουχιών, αφήνοντας πίσω τους βαριά κληρονομιά, σε μας τους νεότερους, μια λεύτερη Ελλάδα. Αυτή την Ελλάδα που, όσο και να μας ματώνει και να μας πονά, την αγαπάμε και είμαστε πάντα έτοιμοι να δώσουμε και την τελευταία ρανίδα από το αίμα της καρδιάς μας για κείνη. 

 Μέσα στο βιβλίο καταγράφονται γεγονότα και καταστάσεις μιας εποχής πίσω στο χρόνο, του 20ου αιώνα, που βρίθει πολέμων και γεγονότων, που κάποιοι από εμάς τους απλούς ανθρώπους αγνοούμε ή απλά έχουμε ακούσει. 

Δυο οικογένειες χτίζουν σπυρί το σπυρί τη ζωή τους, μέσα από έρωτες, γάμους, βαφτίσια, γλέντια, χαρές και λύπες, ενώ γύρω τους μαίνονται πόλεμοι, εκστρατείες, δικτατορίες, κατοχή, πείνα, στερήσεις… Αναφέρομαι στους δυο Βαλκανικούς, στον Μεγάλο Πόλεμο, στην Μικρασιατική εκστρατεία, στη Μεταξική Δικτατορία, στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και στην Κατοχή της χώρας μας από τους Γερμανούς. Μα πέρα από τους πολέμους, και προδοσίες έλαβαν χώρα. Άνθρωποι, στρατιώτες, που λαχταρούσαν να πολεμήσουν τον εχθρό, ξαφνικά βρέθηκαν, δίχως τη θέλησή τους, στοιβαγμένοι σε τρένα για τη Γερμανία. Για την πόλη Γκέρλιτς. «Τιμητική αιχμαλωσία» την είπανε και τους έκλεψαν χρόνια από τη ζωή τους και σε πολλές περιπτώσεις ακόμη και την ίδια τους τη ζωή. Αυτό το κομμάτι της Ιστορίας μας του 1916, παραμένει ακόμη και σήμερα …κρυφό. Στο ιστορικό πλαίσιο που προανέφερα ξεδιπλώνονται επίσης γεγονότα που συνέβησαν στον Βόλο και στην ευρύτερη περιοχή της Μαγνησίας, που παραμένουν ακόμη και σήμερα καλυμμένα με το λευκό σεντόνι της λήθης αποτελώντας πηγές προφορικής ιστορίας.

Το «Πηλιορείτικο γαϊτανάκι» είναι ένα βιβλίο που η ανάγνωσή του θυμίζει παραμύθι που διαβάζει η γιαγιά στα εγγόνια για να κλείσουν τα βλέφαρά τους το βράδυ. Σαν παραμύθι στα παιδιά, που λέει και το τραγούδι, περνά η Ιστορία και φιλτράρεται μέσα στα κέντρα του εγκεφάλου των αναγνωστών και εντυπώνεται, και παραμένει εκεί και γίνεται γνώση.

Το «Ένα χαμόγελο στον ουρανό» είναι το δεύτερο βιβλίο μου που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβρη του 1018 από τις εκδόσεις Μ. Σιδέρη και αριθμεί 430 σελίδες. Το βιβλίο μιλά για την αγάπη. Για την αληθινή αγάπη που δένει τους ανθρώπους σφιχτά στην ανέμη της. Είναι τα όμορφα συναισθήματα που γεννιούνται στην ψυχή και ντύνουν το σώμα και τον νου με το σεντόνι τους. Μιλά όμως και για την  ευτυχία που κρύβεται στα πιο απλά και καθημερινά. Φτάνει να την ψάξουμε. Φτάνει με βλέμμα καθαρό και καρδιά  ανοιχτή  να την αναζητήσουμε, να την διακρίνουμε. 

Είναι όμως κι ένα βιβλίο που αφήνει έντονα την οσμή του μυστηρίου στις σελίδες του, καθώς δημιουργούνται ερωτηματικά στον αναγνώστη που επιζητούν απαντήσεις. Μια φωτογραφία είναι αυτή, που θα αρχίσει το ξέφτισμα του κουβαριού και μια ιστορία που ξεδιπλώνεται πίσω στο χρόνο… Όλα ξεκινούν άραγε τυχαία ή μήπως είναι ένα καλοστημένο παιχνίδι της μοίρας για απόδοση δικαιοσύνης, για κάθαρση, για δικαίωση; Ή μήπως, απλά, οι συντεταγμένες του χρόνου συνέκλιναν ώστε να ανοίξει πια το συρτάρι που μέσα του φυλάσσονταν μυστικά…; 

 Με λίγα λόγια πρόκειται για ένα βιβλίο που τοποθετεί τον αναγνώστη σε μια σκούνα στο Αιγαίο και τον τραμπαλίζει στα κύματα και στις μπουνάτσες του, του σφίγγει την ψυχή από την αγωνία του κακού που πολεμάει το καλό, μα στο τέλος  του χαρίζει έναν λαμπερό ήλιο. Έναν ήλιο που ζωγραφίζει το χαμόγελο του ουρανού! Και ξέρετε, ο ουρανός θέλει καθάριο το βλέμμα για να δωρίσει το χαμόγελό του…

‘Ένα βιβλίο που μου χάρισε το Β’ Βραβείο στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Βιβλίου που Διοργάνωσε ο Σύλλογος Λόγου – Τέχνης - Μουσικής «ΛΙΝΟΣ»

«Ίσκιοι στο φως» τιτλοφορείται το τρίτο βιβλίο μου, από τις εκδόσεις Μ. Σιδέρη, που κυκλοφορεί από τον Ιούλιο του 2020 στα βιβλιοπωλεία και αριθμεί 505 σελίδες. Το νέο μου βιβλίο αναφέρεται στις ανθρώπινες σχέσεις, στις δύσκολες σχέσεις των συζύγων, ακόμη κι όταν δεν τους ενώνει ένας γάμος αλλά τους χωρίζει ένα διαζύγιο. Στις σχέσεις εκείνες που ο εγωισμός και η τάση του ενός για εξουσία πάνω στον άλλον δημιουργούν καταστάσεις ζοφερές.  Κάποιες φορές μάλιστα  αγγίζουν τα όρια της παράνοιας. Πρόκειται για ένα βιβλίο ρεαλιστικό αλλά ταυτόχρονα αισιόδοξο. Υμνεί τη γυναίκα και την δύναμή της και δίνει τροφή για προβληματισμό και σκέψη στον όποιο αναγνώστη.

10. Πείτε μας λίγα λόγια για το τελευταίο σας βιβλίο που έχει τίτλο: «Ίσκιοι στο φως».

Επιγραμματικά, πρόκειται για μια γυναίκα που μέσα από μια στιγμή απόλυτης παράνοιας, βιώνοντας ένα γάμο κατεστραμμένο, αποφασίζει να παλέψει για να διεκδικήσει αυτά που τις ανήκουν. Τα όνειρά της, ένα καλύτερο αύριο γεμάτο φως. Από τη στιγμή που θα πιστέψει στον εαυτό της η ζωή θ’ αρχίσει να της χαρίζεται και να την ντύνει με ομορφιά, με έρωτα, με δημιουργία, με στόχους. Οι σκιές όμως του παρελθόντος αρνούνται να παραμείνουν στη λήθη, την κατατρέχουν και γίνονται εφιάλτες. Το σημαντικό στην ιστορία είναι πως αυτή μόνη, με την δύναμη που κερδίζει μαχόμενη, θα τους παλέψει… Με το όποιο κόστος…. 

Σκοπός της συγγραφής αυτού του βιβλίου ήταν να μιλήσει για τη γυναίκα και τη δύναμή της. Για την γυναίκα εκείνη που βιώνει ίσκιους μέσα στη συζυγική στέγη, που νιώθει φυλακισμένη, μπερδεμένη, υποταγμένη σε μια λάθος λογική, που μηδενίζει καθημερινά τη ζωή και την προσωπικότητά της. Κι αυτό γιατί ο φόβος της έχει κλείσει το διακόπτη της νόησης. Την έχει μετατρέψει σ’ ένα άτολμο ον. Κι όμως αυτή η γυναίκα έχει τόση δύναμη μέσα της, που πραγματικά θα τρόμαζε, αν την γνώριζε.

Οι σελίδες του βιβλίου είναι ποτισμένες από την μια από αγωνία και φόβο, από την άλλη από δύναμη, έρωτα, από στόχους και δημιουργία γιατί ο δικός μου στόχος δεν ήταν να μιλήσω για τα δύσκολα που μαραίνουν την ψυχή του αναγνώστη, αλλά για το σθένος που γεννιέται μέσα από το ίδιο το θύμα, μέσα από την απόφαση που παίρνει να διεκδικήσει την ίδια του τη ζωή και τα όνειρά του. Η ροή της ιστορίας είναι καθηλωτική με πολλές ανατροπές και απρόσμενο τέλος.

11. Ποια είναι η αγαπημένη σας ώρα μέσα στην ημέρα που κάθεστε και γράφετε;

Η αλήθεια είναι πως η έμπνευση δεν έχει συγκεκριμένη ώρα. Όμως αγαπώ να ξυπνώ νωρίς το πρωί και με μια κούπα καφέ να κάθομαι στον υπολογιστή μου με καθαρό μυαλό και να δουλεύω. Θαρρώ πως τότε η έμπνευση βρίσκει πιο εύκολα το δρόμο απ’ τον νου και την καρδιά, στα δάχτυλα και τα μάτια για να πλέξει το δίχτυ της πάνω στην οθόνη. 

12.  Πως είναι η ζωή ενός λογοτέχνη στα χρόνια της κρίσης;

Ο λογοτέχνης είναι κι αυτός ένας άνθρωπος της διπλανής πόρτας που βιώνει τις όποιες καταστάσεις της οικονομίας και της πολιτικής. Δεν βιοπορίζεται όμως από την ίδια την λογοτεχνία. Είναι σπάνιες ή έστω ελάχιστες οι περιπτώσεις που συμβαίνει το αντίθετο. Το ζητούμενο είναι να υπάρχει εργασία ώστε να εξοικονομούνται τα προς το ζην.  Σε διαφορετική περίπτωση η ψυχολογία του κατακρημνίζεται με αποτέλεσμα να στερεύει μέσα του η διάθεση για δημιουργία.  

13. Πως θα χαρακτηρίζατε τη λογοτεχνική παραγωγή σήμερα;

Θα τολμούσα να πω υπερβολική. Όσο για τη λέξη «λογοτεχνική» ελάχιστα κείμενα από αυτά που κυκλοφορούν, φέροντας τον τιμητικό αυτό τίτλο, τον τιμούν αληθινά.

14. Ποιο θεωρείτε πως είναι το μυστικό της επιτυχίας ενός Best Seller;

Τώρα θα σας μιλήσω από τη θέση του αναγνώστη. Του δύσκολου αναγνώστη.  Θέλω να με κερδίσει από τις πρώτες του σελίδες, να έχει όμορφο λόγο μα και συνάμα απλό, κατανοητό, να αναπτύσσει μια ιστορία που να ρέει, να κεντρίζει το ενδιαφέρον, να με κρατά σε αγωνία για τη συνέχεια, να έχει εναλλαγές, ανατροπές,  να με γεμίζει συναισθήματα, να με κάνει να ριγήσω ακόμη και να κλάψω. Και τέλος, αφού θα έχουν κλείσει πια οι σελίδες του, να αφήνει το μυαλό να γυρίζει πίσω γιατί το άγγιξε με την ιστορία ή με τα μηνύματά του. 

15. Αν έπρεπε να επιλέξετε ανάμεσα στο έντυπο ή στο ηλεκτρονικό βιβλίο, εσείς ποιο θα επιλέγατε; 

Δίχως κανένα δισταγμό θα επέλεγα το έντυπο. Είμαι της παλιάς «σχολής». Θέλω να το κρατώ στα χέρια μου, να το ξεφυλλίσω, να νιώσω την υφή του, να το βλέπω στη βιβλιοθήκη μου.

16.  Ποια συμβουλή θα δίνατε σ’ ένα νέο λογοτέχνη;

Από την στιγμή που επέλεξε να ακολουθήσει το δρόμο της συγγραφής, το μόνο που έχω να τον συμβουλέψω είναι ν’ ακολουθήσει την καρδιά του και να αφοσιωθεί σ’ αυτό που τον κάνει χαρούμενο. Να μην ξεχνά ποτέ όμως, πως η συγγραφή είναι πολύ απαιτητική. Θέλει χρόνο, θέλει μεράκι, προσήλωση στο στόχο, επιμονή και τρομερή υπομονή. Θέλει δουλειά. Θέλει διάβασμα. Λογοτεχνικά βιβλία. Βιβλία που έχουν να του δώσουν κάτι. Μια λέξη από ένα κείμενο μπορεί να ξεκλειδώσει το μυαλό και να γεννήσει μια ολόκληρη παράγραφο. Θέλει λόγο που να ρέει, θέλει αγωνία, εναλλαγές, δημιουργία εικόνων, ανατροπές και το κυριότερο, θέλει συναίσθημα. Να ταυτίζεται ο αναγνώστης με τον ήρωα, να νιώθει πως είναι δίπλα του, κομμάτι από τη γραμματοσειρά του κειμένου… Και κάτι ακόμη. Το άφησα για το τέλος γιατί είναι πολύ σημαντικό. Να προσπαθεί πάντα να βελτιώνεται και να παραμένει ταπεινός. Η έπαρση είναι κακός συμβουλάτορας.

17. Τώρα ας περάσουμε στην πλευρά του αναγνώστη. Ποιο είναι το τελευταίο βιβλίο που διαβάσατε;

Ίσως να σας ξαφνιάσω γιατί το τελευταίο που διάβασα έχει εκδοθεί αρκετά χρόνια πίσω στο χρόνο. Πρόκειται για το βιβλίο της Ευγενίας Φακίνου «Έρως Θέρος Πόλεμος» από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Όταν η ιστορία περνά σαν παραμύθι στον αναγνώστη, όταν τα γεγονότα κρατούν δέσμια μάτια και ψυχή, τότε το βιβλίο είναι επιτυχημένο!! Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί και να το έχουμε στις βιβλιοθήκες μας. 

18. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;

Από μικρό παιδί αγαπούσα τους κλασσικούς της λογοτεχνίας. Έτσι δεν θα πω κάτι διαφορετικό τώρα. Μεγάλωσα με Λουντέμη, με Καζαντζάκη και Παπαδιαμάντη με τους στίχους του Ρίτσου, του Ελύτη, του Παλαμά και του Δροσίνη. Αγάπησα τη Διδώ Σωτηρίου και την Πηνελόπη Δέλτα, έκλαψα με τον Σαίξπηρ, ταξίδεψα με τον Καρκαβίτσα. 

19. Ποια είναι τ’ αγαπημένα σας βιβλία;

Μιας και από μικρή είχα αδυναμία στους μεγάλους κλασσικούς της λογοτεχνίας  δεν θα σας φανεί παράξενο που επιμένω να αγαπώ την «Ασκητική» του Καζαντζάκη, το «Ένα παιδί μετρά τα άστρα» του Λουντέμη, τα «Ματωμένα χώματα» της Διδούς Σωτηρίου, την «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη, τον «Βασιλιά Λήρ» του Σαίξπηρ, Τον «Πόλεμο και ειρήνη» του Τολστόι, «Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου» της Πηνελόπης Δέλτα, αλλά και την «Λωξάντρα» της Ιορδανίδου, την «Μικρά Αγγλία» της Καρυστιάνη, το «Έρως, θέρος, Πόλεμος» της Φακίνου και πολλά ακόμη που δεν γίνεται λόγω χρόνου να αναφέρω εδώ. 

20. Τελευταία ερώτηση. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια στο χώρο της λογοτεχνίας;

Ζω μια περίοδο γονιμότητας. Ίσως την ωραιότερη της ζωής μου. Έτσι το μυαλό δεν παύει να γεννά και τα δάχτυλα ν’ αποτυπώνουν τις σκέψεις του στην οθόνη του υπολογιστή μου. Ένα ακόμη πόνημα έχει αρχίσει να πλέκεται στο μυαλό μου από τον χειμώνα. Από το διάστημα του εγκλεισμού μας. Πρόκειται για κάτι πολύ απαιτητικό, μιας και κινείται σε συγκεκριμένα ιστορικά πλαίσια και χρειάζεται πολύ διάβασμα ώστε να μπορέσω να εντάξω τις μικρές ιστορίες των ηρώων μου στην μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας μας. Ένα βιβλίο που μου κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον, καθώς το διαβάζω, κάθε φορά που τελειώνω ένα κεφάλαιο. Άνθρωποι απλοί, καθημερινοί, οι ήρωες του, που έζησαν σε πέτρινα χρόνια μιας Ελλάδας που μάτωνε και σπαρασσόταν από συμφέροντα ξένων που την διαφέντευαν, από πολιτικές αναταραχές, από φίμωση του λόγου και των ιδεών, που άμεσα ή έμμεσα είχαν αντίκτυπο στην δική τους ζωή.

Σας ευχαριστώ θερμά για την φιλοξενία!

*     *     *

ΑΠΩΛΕΙΑ

(της Αρτέμιδας Παπανδρέου)

Τα παραθύρια σφαλιστά

αποδιωγμένη η χαρά.

Τοίχοι σκοτεινοί

μόνο λύπης υφαίνουν πανί

και στραγγαλίζουν την ψυχή.

Πνίγομαι….

Παλεύω της ζωής μου να πιάσω τον σφυγμό,

αλλά αυτή μου ξεγλιστρά.

Άμμος μες απ’ τα δάχτυλα γίνεται

και χάνεται στο κενό.

Διπλώνομαι στα δυο.

Πονάω. Σπαράζω. Μονάχη.

Πού βρίσκεται η χαρά;

Γιατί μ’ έχει απαρνηθεί;

Πού κατοικεί η ευτυχία;

Την ψάχνω.

Απεγνωσμένα την αναζητώ

Μα εκείνη μου κρύβεται.

Με γελά, με περιπαίζει.

Με πονά η ζωή…

Πόνοι και ρίγη κεντούν το κορμί

Το σώμα βιώνει την απώλεια…

Την απώλεια μιας ευτυχίας που αναζητώ…

ΕΝΟΧΗ

(της Αρτέμιδας Παπανδρέου)

Με γεμίζει ενοχή η παραδοχή

πως εγώ φταίω για τα δεινά μου.

Κρίκος της ίδιας αλυσίδας

ενωμένη με τον προηγούμενο

και τον επόμενο.

Θλίβομαι. Παντού πόνος

και αγωνία για το αύριο.

Παντού αβεβαιότητα.

Ποιο αύριο αλήθεια;

Τι θα παραδώσω στα παιδιά μου;

Τι στα εγγόνια μου;

Σε ποιο κόσμο τα ανάγκασα να έρθουν;

Φταίω; Δεν γνωρίζω.

Ίσως και να είμαι φταίχτης

Είμαι κρίκος μιας αλυσίδας

ενωμένη με τον προηγούμενο 

και τον επόμενο. 

Τι παρέλαβα λάθος;

Τι μετέφερα σε λάθος χέρια;

Τι δεν κατάλαβα;

Τι δεν έκανα σωστά αλήθεια;

Και ήρθε αυτός ο όλεθρος;

ΟΝΕΙΡΑ

(της Αρτέμιδας Παπανδρέου)

Όνειρά μου! Πουλιά μου αφτέρουγα.

Όνειρά μου! Φλογίτσα σβηστή στο καντήλι.

Όνειρά μου! Σκίρτημα στην ψυχή

Λάμψη στο βλέμμα!

Μαλακό το μαξιλάρι

σας αποκοίμισε σε ύπνο βαθύ.

Αξημέρωτη η αυγή και

βουλιάξατε στο σκοτάδι

ενός  άναστρου ουρανού. 

Μα θαρρώ…

Πέρα, στην εσχατιά του νου,

ανάμεσα από πολυκαιρισμένους

ιστούς  αράχνης,

μέσα από τον γερασμένο φόβο

του άγνωστου

και τις γκρίζες ανταύγειες του πανικού,

ναι , είμαι σίγουρη, το νιώθω…

Ένα χλωμό φως ανατέλλει

και δίνει χρώμα στης ζωής τη μιζέρια.

Ένας αδύναμος ήλιος 

πήρε να σηκώνεται 

και να γεμίζει κάθε πτυχή

της ψυχής  μ’ ελπίδα.

Μια φλογίτσα που τρεμόσβηνε 

σ’ ένα καντήλι

κι ένας άνεμος που φύσηξε πάνω της 

και την έκανε φωτιά.

Μια φωτιά που ζέστανε τη ψυχή

κι άφησε το νου να σεργιανίσει

λεύτερος στα μονοπάτια του μέλλοντος…

Είναι τα όνειρά μας

που δοκιμάζουν τα φτερά τους 

στον ορίζοντα του ουρανού μας.

Για να μας πάρουν πάνω τους και

να μας χαρίσουν τη γη ολάκερη…

*     *     *

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΤΕΜΙΔΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ

Η Άρτεμις Παπανδρέου γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Βόλο σε μια οικογένεια που της εμφύσησε την αγάπη για τα γράμματα, την εντιμότητα και το δίκαιο. Η αγάπη για τη συγγραφή συνυπήρχε με την αρχή της ζωής της, αφού κατάγεται από λογοτεχνική οικογένεια.

 Στόχος της ήταν το Πανεπιστήμιο αφού, εκτός από την πρόοδό της, οι εκθέσεις της πάντα διακρίνονταν για το ύφος και τον λόγο τους.  Όμως, ο έρωτας την κράτησε πίσω, καθώς ο γάμος και το πρώτο παιδί ήρθαν νωρίς. Έτσι οι περγαμηνές και τα πτυχία έμειναν ανεκπλήρωτες επιθυμίες στο πίσω μέρος του μυαλού της. 

Σήμερα εργάζεται στην πόλη του Βόλου, στην τεχνική εταιρεία που έχουν ιδρύσει, από κοινού, με τον σύζυγό της και μοιράζει το χρόνο της ανάμεσα στα γραφεία, στις τεχνικές υπηρεσίες, στην αγάπη των παιδιών και των δυο μικρών εγγονιών της, αλλά και στη συγγραφή μυθιστορημάτων, αφού κατόρθωσε μέσα από πολλή επιμονή και υπομονή, μέσα από πολλή δουλειά και μεράκι να πραγματώσει, τελικά, το όνειρο των παιδικών της χρόνων. Κατόρθωσε να γίνει συγγραφέας και να μετρά στο ενεργητικό της τρία βιβλία που ήδη κυκλοφορούν με επιτυχία λαμβάνοντας εξαιρετικές κριτικές για την γραφή και τα μηνύματα που περνούν μέσα από τα κείμενα. 

Το «Πηλιορείτικο Γαϊτανάκι» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις  «Μολύβι» τον Νοέμβριο του 2016 ήταν το πρώτο της βιβλίο. Αριθμεί 604 σελίδες και αποτελεί έναν φόρο τιμής στην μνήμη των προγόνων μας, που όντας απλοϊκοί άνθρωποι της καθημερινότητας, κατόρθωσαν να περάσουν μέσα από την φωτιά των πολέμων και των κακουχιών, αφήνοντας πίσω τους βαριά κληρονομιά, σε μας τους νεότερους, μια λεύτερη Ελλάδα. Αυτή την Ελλάδα που όσο και να μας ματώνει και να μας πονά, την αγαπάμε και είμαστε πάντα έτοιμοι να δώσουμε και την τελευταία ρανίδα από το αίμα της καρδιάς μας για κείνη. 

Ένας ύμνος, είναι το βιβλίο αυτό, στη δύναμη του ανθρώπου, στην αγάπη για την πατρίδα, στον έρωτα και τις ανθρώπινες σχέσεις.

Μέσα στο βιβλίο καταγράφονται γεγονότα και καταστάσεις μιας εποχής πίσω στο χρόνο, του 20ου αιώνα, που βρίθει πολέμων και γεγονότων, που κάποιοι από εμάς τους απλούς ανθρώπους αγνοούμε ή απλά έχουμε ακούσει. Είναι μια θαυμάσια ευκαιρία να φρεσκάρουν την μνήμη τους οι παλαιότεροι και σίγουρα να διδαχτούμε οι νεότεροι.

Δυο οικογένειες χτίζουν σπυρί το σπυρί τη ζωή τους, μέσα από έρωτες, γάμους, βαφτίσια, γλέντια, χαρές και λύπες ενώ γύρω τους μαίνονται πόλεμοι, εκστρατείες, δικτατορίες, κατοχή, πείνα, στερήσεις… Αναφερόμαστε στους δυο Βαλκανικούς, στον Μεγάλο Πόλεμο ή αλλιώς Πρώτο Παγκόσμιο, στην Μικρασιατική εκστρατεία, στη Μεταξική Δικτατορία, στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και στην Κατοχή της χώρας μας από τους Γερμανούς. Μα και μέσα σ’ αυτό το ιστορικό πλαίσιο ξεδιπλώνονται επίσης γεγονότα που συνέβησαν στον Βόλο και στην ευρύτερη περιοχή της Μαγνησίας που παραμένουν ακόμη και σήμερα καλυμμένα με το λευκό σεντόνι της λήθης αποτελώντας πηγές προφορικής ιστορίας.

Αβέβαιο το μέλλον ξημέρωνε και τότε σ’ αυτή τη χώρα, που το πιο μεγάλο της πρόβλημα είναι αυτό της εξουσίας. Πολιτικά παιχνίδια παίχτηκαν και τότε πίσω από κλειστές πόρτες. Οι ανθρώπινες ζωές βρέθηκαν να υποκαθιστούν τα πιόνια σε μια παρτίδα σκακιού. Προδοσίες έλαβαν χώρα. Άνθρωποι, στρατιώτες που λαχταρούσαν να πολεμήσουν τον εχθρό, ξαφνικά βρέθηκαν, δίχως τη θέλησή τους, στοιβαγμένοι σε τρένα για τη Γερμανία. Για την πόλη Γκέρλιτς. «Τιμητική αιχμαλωσία» την είπανε και τους έκλεψαν χρόνια από τη ζωή τους και σε πολλές περιπτώσεις ακόμη και την ίδια τους τη ζωή. Αυτό το κομμάτι της Ιστορίας μας του 1916, παραμένει ακόμη και σήμερα …κρυφό. Μας αφορά όμως. Πρέπει να το γνωρίζουμε, όπως και όλα όσα έγιναν χωρίς εκείνους για κείνους, τότε στο παρελθόν, όπως και σήμερα γίνονται πολλά χωρίς εμάς για εμάς…

  Μα εμείς οι Έλληνες έχουμε έμφυτο μέσα μας ένα στοιχείο στα κύτταρά μας που λέγεται φιλότιμο και η ίδια η λέξη δεν μεταφράζεται σε καμιά γλώσσα του κόσμου. Αυτό το φιλότιμο θα γίνει πυξίδα και φάρος ζωής για τους ήρωες του βιβλίου, όπως και η αγάπη για την Ελλάδα μας, η αγάπη για μια γυναίκα, για έναν γονιό. 

Το γαϊτανάκι είναι ένα βιβλίο που η ανάγνωσή του θυμίζει παραμύθι που διαβάζει η γιαγιά στα εγγόνια για να κλείσουν τα βλέφαρά τους το βράδυ. Σαν παραμύθι στα παιδιά, που λέει και το τραγούδι, περνά η Ιστορία και φιλτράρεται μέσα στα κέντρα του εγκεφάλου των αναγνωστών και εντυπώνεται, και παραμένει εκεί και γίνεται γνώση.

 Πρόκειται για ένα βιβλίο 604 σελίδων, που όμως παρά τον όγκο του, διαβάζεται απνευστί γιατί δημιουργεί μια συνέχεια στον λόγο του, μια διαρκή αγωνία για όσα διαδραματίζονται, και πάντα βαστά ένα κρυμμένο δάκρυ στην άκρη του ματιού για τον αναγνώστη που θα βαρύνει στην πορεία και θα ζεματίσει το μάγουλο με την ζέση του. 

Είναι ένα τρυφερό βιβλίο, με περίσσια ευαισθησία γραμμένο και αφιερωμένο «σε κείνους που έφυγαν από κοντά μας, τότε πίσω στο χρόνο, μα και σε κείνους τους αγαπημένους που μας άφησαν τούτα τα χρόνια τα στερνά, σε κείνους που τα μονοπάτια της θύμησης μας οδηγούν πάντα στη νοσταλγία, στην τρυφερότητα, στην αγάπη. Είναι ένα βιβλίο αφιερωμένο για πάντα σε κείνους που αν κι έφυγαν ποτέ δεν ξεχάσαμε…» 

Το «Ένα χαμόγελο στον ουρανό» είναι το δεύτερο βιβλίο της συγγραφέως που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβρη του 1018 από τις εκδόσεις Μ. Σιδέρη και αριθμεί 430 σελίδες. Το «χαμόγελο» μιλά για την αγάπη. Για την αληθινή αγάπη που δένει τους ανθρώπους σφιχτά στην ανέμη της. Είναι τα όμορφα συναισθήματα που γεννιούνται στην ψυχή και ντύνουν το σώμα και τον νου με το σεντόνι τους. Η ευτυχία για τον καθένα μας κρύβεται στα πιο απλά, στα καθημερινά. Φτάνει να την ψάξουμε. Φτάνει με βλέμμα καθαρό και καρδιά  ανοιχτή  να την αναζητήσουμε, να την διακρίνουμε. 

Είναι όμως κι ένα βιβλίο που αφήνει έντονα την οσμή του μυστηρίου στις σελίδες του.  Μέσα από έναν γλαφυρό λόγο που κρατά δέσμιο τον αναγνώστη, και από μια σειρά καταιγιστικών εξελίξεων στην ροή του κειμένου και διαρκών ανατροπών, οι 430 σελίδες του  καταπίνονται, στην κυριολεξία, από τα μάτια του αναγνώστη, μέσα από την διαρκή αγωνία του για την συνέχεια. Καθώς ξεδιπλώνεται η πλοκή του, δημιουργείται ένα ερωτηματικό στον αναγνώστη κι ένα μυστήριο πλανάται στις σελίδες του που επιζητεί απάντηση, μια ή περισσότερες. Μια φωτογραφία είναι αυτή, που θα αρχίσει το ξέφτισμα του κουβαριού, μια φωτογραφία και μια ιστορία που ξεδιπλώνεται πίσω στο χρόνο… Όλα ξεκινούν άραγε τυχαία ή μήπως είναι ένα καλοστημένο παιχνίδι της μοίρας για απόδοση δικαιοσύνης, για κάθαρση, για δικαίωση; Ή μήπως, απλά, οι συντεταγμένες του χρόνου συνέκλιναν ώστε να ανοίξει πια το συρτάρι που μέσα του φυλάσσονταν μυστικά…; 

 Με λίγα λόγια πρόκειται για ένα βιβλίο που τοποθετεί τον αναγνώστη σε μια σκούνα στο Αιγαίο και τον τραμπαλίζει στα κύματα και στις μπουνάτσες του, του σφίγγει την ψυχή από την αγωνία του κακού που πολεμάει το καλό, μα στο τέλος  του χαρίζει έναν λαμπερό ήλιο. Έναν ήλιο που ζωγραφίζει το χαμόγελο του ουρανού! Και ξέρετε, ο ουρανός θέλει καθάριο το βλέμμα για να δωρίσει το χαμόγελό του…

‘Ένα βιβλίο που χάρισε στην συγγραφέα του το Β’ Βραβείο στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Βιβλίου που Διοργάνωσε ο Σύλλογος Λόγου – Τέχνης - Μουσικής «ΛΙΝΟΣ»

«Ίσκιοι στο φως» τιτλοφορείται το τρίτο βιβλίο της συγγραφέως, από τις εκδόσεις Μ. Σιδέρη, που κυκλοφορεί από τον Ιούλιο του 2020 στα βιβλιοπωλεία. Το νέο της βιβλίο αναφέρεται στις ανθρώπινες σχέσεις, στις δύσκολες σχέσεις των συζύγων, ακόμη κι όταν δεν τους ενώνει ένας γάμος αλλά τους χωρίζει ένα διαζύγιο. Στις σχέσεις εκείνες που ο εγωισμός και η τάση του ενός για εξουσία πάνω στον άλλον δημιουργούν καταστάσεις ζοφερές.  Κάποιες φορές μάλιστα  αγγίζουν τα όρια της παράνοιας.

 Το μελάνι του κειμένου του βιβλίου είναι ποτισμένο από τη μια με φόβο και αγωνία, από την άλλη όμως με δύναμη και αισιοδοξία. Γιατί δεν ήταν σκοπός της να γράψει για τα δύσκολα που μαραίνουν την ψυχή, που δημιουργούν μια μιζέρια στον αναγνώστη, αλλά για κείνα που της δίνουν ανάταση, την γεμίζουν ζωντάνια, της δίνουν χαρά. Κι όλα αυτά γεννιούνται από το σθένος του ίδιου του θύματος, από την απόφαση που παίρνει να αλλάξει τη ζωή του, να γυρίσει σελίδα με το όποιο κόστος, να γεμίσει χρώμα και φως τις ημέρες του.

 Στόχος της συγγραφέως ήταν να μιλήσει  για  την γυναίκα και την δύναμή της. Για την γυναίκα εκείνη που βιώνει «ίσκιους» μέσα σ’ ένα γάμο, που νιώθει φυλακισμένη, μπερδεμένη, υποταγμένη σε λάθος λογική, που μηδενίζει καθημερινά τη ζωή και την προσωπικότητά της. Κι αυτό γιατί ο φόβος τής έχει κλείσει το διακόπτη της νόησης. Την έχει μετατρέψει σε ένα άτολμο ον. Όμως η δύναμη υπάρχει μέσα της. Μα εκείνη την αγνοεί. Μια δύναμη που την ατσαλώνει  σιγά – σιγά καθώς πολεμά για τον εαυτό της και κερδίζει και από μια μάχη. Το μυστικό είναι να πιστέψει σε κείνη. Να ηγηθεί του εαυτού της και να τον ορίσει. Να διεκδικήσει. Να θέσει στόχους και να τους πετύχει. Θα έρθει μια μέρα που δεν θα πιστεύει σ’ αυτά που θα έχει καταφέρει μόνη της!! Και θα είναι περήφανη!

Η Άρτεμις Παπανδρέου από τον Μάρτη του 2018 δραστηριοποιείται ως Γραμματέας του φιλανθρωπικού Σωματείου «Ελληνική Μέριμνα Βόλου» που αποτελεί καταφύγιο για την κακοποιημένη γυναίκα, την μάνα και το παιδί σε κίνδυνο. 

 Είναι μέλος του Κέντρου Βιβλίου Μαγνησιωτών Συγγραφέων (ΚΕ.ΒΙ.ΜΑ.ΣΥ), της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (Π.Ε.Λ), της Ένωσης Λογοτεχνών Συγγραφέων Λάρισας (Ε.ΛΟ.ΣΥ.Λ) καθώς επίσης και του Συλλόγου Λόγου - Τέχνης - Μουσικής «Λίνος».

Η συγγραφέας έχει λάβει μέρος στο  3ο Φεστιβάλ Παιδικού κι Εφηβικού Βιβλίου με το βιβλίο της «Πηλιορείτικο Γαϊτανάκι» στο Βόλο  κι έχει παρουσιάσει ως ομιλήτρια αρκετά βιβλία, νέων κυρίως, συγγραφέων τόσο στην πόλη της όσο και στην Αθήνα.